Klozapin Tedavisi Alan Şizofreni ve Şizoafektif Bozukluğu Olan Hastaların Bildirdiği Yan Etkiler ve Yan Etkilerin Tedavi Sonlandırılmasına Etkisi
Rümeysa Taşdelen1, Hatice Kaya2, Alp Üçok31Psikiyatri Anabilim Dalı, Marmara Üniversitesi, Tıp Fakültesi, İstanbul, Türkiye2İstanbul Sultanbeyli Devlet Hastanesi Psikiyatri Bölümü, İstanbul, Türkiye
3İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye
GİRİŞ ve AMAÇ: Klozapin özellikle tedaviye dirençli şizofreni ve şizoafektif bozukluk tedavisinde kullanılan bir antipsikotik olup, yan etkileri nedeniyle kullanımı kısıtlanmaktadır. Çalışmamızda, klozapin kullanan hastaların bildirdikleri yan etkilerin ve bu yan etkilerin tedavinin kesilmesindeki rolünün araştırılması amaçlandı.
YÖNTEM ve GEREÇLER: Çalışmamızda, hastanemizin psikiyatri polikliniklerinde şizofreni ve şizoafektif bozukluk tanılarıyla izlenen hastaların dosyaları retrospektif olarak incelendi. Geçmişte veya halen klozapin kullanmakta olan 246 hastanın bildirdiği yan etkiler ve eğer klozapin kesilmişse kesilme nedenleri ile hastaların sosyodemografik özellikleri, klinik özellikleri, bildirilen yan etkiler ve tedaviyi bırakma nedenleri kaydedildi.
BULGULAR: Klozapin kullanılan hastalarda en sık bildirilen yan etkiler; sedasyon (%35,6), hipersalivasyon (%27,9), kilo artışı (%19), inkontinans (%8,1), obsesif kompulsif belirtiler (%6,5), nöbet-miyokloni (%4,9), ortostatik hipotansiyon (%4,5), lökopeni (%3,6), cinsel yan etkiler (%1,2) ve konstipasyondu (%0,8). Hastaların %26,6’sının klozapin tedavisinin kesildiği tespit edildi. Tedavinin kesilme nedenlerinin; %35,4’ünde düzensiz kullanım, %13,8’inde etki/yan etki oranının yetersiz olması, %12,3’ünde etkisizlik, %9,2’sinde lökopeni, %7,7’sinde nöbet, %3,1’inde kilo alımı, %6,2’sinde inkontinans, %6,2’sinde sedasyon, %3,1’inde obsesif kompulsif belirtiler, %1,5’inde hipersalivasyon ve %1,5’inde ortostatik hipotansiyon olduğu belirlendi. Klozapin tedavisinin kesilme sebepleri araştırıldığında; intihar girişimi sayısı fazla olan hastalarda düzensiz kullanım ve yeterli etkinin sağlanamaması nedeniyle ilaç kesiminin anlamlı olarak yüksek olduğu saptandı.
TARTIŞMA ve SONUÇ: Klozapin tedavisi, hastaların yaklaşık dörtte birinde yan etkiler, düzensiz kullanım veya ilacın belirgin bir yararının görülmemesi nedeniyle sonlandırılmaktadır. Baştan beri olumsuz gidiş gösteren hastalarda klozapinin yanıtsızlık nedeniyle kesilmesi daha sıktır. Hekimlerin yan etkilerle etkin ve erken mücadele etmek konusunda farkındalığının artması, klozapin tedavisinin kullanılma oranlarının artmasına katkı sağlayacaktır.
Side Effects of Clozapine Treatment in Patients with Schizophrenia and Schizoaffective Disorder and Their Role in the Discontinuation of Treatment
Rümeysa Taşdelen1, Hatice Kaya2, Alp Üçok31Department of Psychiatry, Marmara University, Faculty of Medicine, Istanbul, Türkiye2Department of Psychiatry, Istanbul Sultanbeyli State Hospital, Istanbul, Türkiye
3Department of Psychiatry, Istanbul University, Istanbul Faculty of Medicine, Istanbul, Türkiye
INTRODUCTION: Clozapine is an effective atypical antipsychotic that has been successfully used in the treatment of schizophrenia and schizoaffective disorder, but its utilization is restricted due to the side effects. We aimed to investigate the side effects reported by patients using clozapine and their role in the cessation of the treatment.
METHODS: In our study, the follow-up charts and admission files of patients with schizophrenia and schizoaffective disorder who were followed up regularly at outpatient clinics were reviewed retrospectively. 246 patients who had received or are currently taking clozapine were identified. The sociodemographic and clinical features of the patients, reported side effects, and the reasons for discontinuation were recorded.
RESULTS: The most frequently side effects reported by the patients were sedation (35.6%), hypersalivation (27.9%), weight gain (19%), incontinence (8.1%), obsessive–compulsive symptoms (6.5%), seizure-myoclonus (4.9%), orthostatic hypotension (4.5%), leukopenia (3.6%), sexual side effects (1.2%), and constipation (0.8%). Clozapine treatment was terminated in 26.6% of the patients due to non-adherence to medication (35.4%), inadequate effect/side effect ratio (13.8%), ineffectiveness (12.3%) leukopenia (9.2%), seizures (7.7%), incontinence (6.2%), sedation (6.2%), obsessive–compulsive symptoms (3.1%), weight gain (3.1%), hypersalivation (1.5%), and orthostatic hypotension (1.5%). When the reasons for discontinuation were analyzed, it was determined that failure to provide sufficient effect and irregular use were significantly higher in patients who have a history of more suicide attempts.
DISCUSSION AND CONCLUSION: Side effects of clozapine treatment are common. Approximately one-quarter of patients receiving clozapine discontinued the treatment due to intolerance of side effects, non-adherence to treatment, or failure to provide sufficient effect. In patients with a worse course since the onset of the disease, treatment discontinuation due to insufficient efficacy and irregular use was higher.
Makale Dili: İngilizce